Λίγο πριν χαράξει η πρωτοχρονιά που σηματοδοτούσε τα 24 χρόνια από το ξέσπασμα της ζαπατιστικής εξέγερσης, οι γυναίκες του EZLN επέλεξαν να υπενθυμίσουν με τον πιο ουσιαστικό τρόπο ορισμένα γεγονότα: ότι ο αγώνας τους συνεχίζεται και ανθίζει παρά την πολιορκία και τον διαρκή πόλεμο χαμηλής έντασης από το μεξικάνικο κράτος, το στρατό και τους παραστρατιωτικούς του· ότι βαθαίνει το χτίσιμο της αυτονομίας στις ζαπατιστικές κοινότητες περιφρονώντας τις κρατικές μεθοδεύσεις εξαγοράς συνειδήσεων και τους κομματικούς εκβιασμούς· αλλά και κάτι ακόμα, που συνόδευε από την αρχή την πορεία της ιθαγενικής εξέγερσης. Ότι διαρκής επιδίωξή της είναι να εξαπλωθεί μέσω της συνάντησης των αγώνων από τα κάτω, να συνδέσει τα βουνά του νοτιοανατολικού Μεξικού με τον κόσμο ολόκληρο, να αφουγκραστεί τις ιστορίες και τις εμπειρίες αγωνιζόμενων γυναικών και αντρών από διαφορετικά μέτωπα και σημεία του χάρτη, καθώς και να αφηγηθεί τη δική της, να δοκιμάσει σχέδια οργάνωσης απέναντι στους κοινούς δυνάστες, να παραμείνει σε διαρκή κίνηση, προχωρώντας συνεχώς σε νέες ρήξεις με κάθε μορφή αδικίας, εκμετάλλευσης και υποδούλωσης.
Αυτό το πνεύμα αντιπροσώπευε το κάλεσμα στην 1η διεθνή πολιτική, καλλιτεχνική, αθλητική και πολιτιστική συνάντηση γυναικών που αγωνίζονται, που απηύθυναν διοικήτριες ζαπατίστας, υπογράφοντας «για την Παράνομη Ιθαγενική Επαναστατική Επιτροπή-Γενική Διοίκηση του ΕZLN και στο όνομα όλων των κοριτσιών, των νεαρών, των ενήλικων και των ηλικιωμένων γυναικών, ζωντανών και νεκρών, των συμβούλων, των γυναικών μελών των Συμβουλίων Καλής Διακυβέρνησης, των εξεγερμένων μαχητριών του ΕΖLΝ και των γυναικών βάσεων στήριξης των ζαπατίστας». Στο κείμενό τους πρότειναν σε κάθε αγωνιζόμενη να συμμετέχει σε μια γιορτή της οργής, λέγοντας: «Η ηλικία, το χρώμα, οι διαστάσεις, η θρησκευτική πίστη, η φυλή και ο τρόπος ζωής σου δεν έχουν σημασία. Σημασία έχει μόνο ότι είσαι γυναίκα και ότι αγωνίζεσαι ενάντια στο πατριαρχικό και σοβινιστικό καπιταλιστικό σύστημα».
Αποφασίσαμε όσο μακρινό και δύσκολο κι αν φαινόταν αυτό το ταξίδι, να το επιχειρήσουμε, θέλοντας να γνωρίσουμε και να μεταφέρουμε στο δικό μας κίνημα τις εμπειρίες αγώνα εξεγερμένων γυναικών από την Τσιάπας ως την Παλαιστίνη, να μοιραστούμε με συντρόφισσες από άλλες χώρες τους τρόπους που παλεύουμε εδώ, στον τόπο που ζούμε, να μάθουμε πώς οργανώνονται από τα κάτω, να εμπνευστούμε από τα βήματά τους και να προχωρήσουμε στο δρόμο της διεθνιστικής αλληλεγγύης. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις οικονομικής ενίσχυσης στην Αθήνα στην κατάληψη Λέλας Καραγιάννη 37 και τη Θεσσαλονίκη στην κατάληψη mundo nuevo, και χάρη στην πολύτιμη συνεισφορά συντρόφων, συντροφισσών και φίλων έγινε εφικτή η πραγματοποίηση της αποστολής μας στο Μεξικό.Ενόψει της συνάντησης εκδόθηκε επίσης η μπροσούρα «Προκλήσεις για τη γυναικεία απελευθέρωση. Μια ματιά μέσα από τους αγώνες των γυναικών στην Τσιάπας», με την εισήγηση της συντρόφισσας Conception Suarez .
Τελικά, το ταξίδι μας έμελλε να συναντήσει εκείνα τα κατασταλτικά εμπόδια που αγωνιζόμαστε για την καταστροφή τους, τα οποία όμως δεν στάθηκαν ικανά να το αποτρέψουν, για να καταφέρει τελικά να συναντήσει όλους τους λόγους για τους οποίος αγωνιζόμαστε να ζήσουμε…
Καταγγελία
Από την αρχή του ταξιδιού, μέσω ευρωπαϊκής χώρας, υπήρξε πρόβλημα τόσο στην πραγματοποίηση ηλεκτρονικού check-in, όσο και στην έκδοση κάρτας επιβίβασης ενός αριθμού συντροφισσών, και αυτό γιατί, όπως ενημερώθηκαν από το προσωπικό της αεροπορικής εταιρείας – παρόλο που είχαν όλα τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα και προορισμός τους ήταν το Μεξικό – έφεραν στο εισιτήριό τους κωδικό της Υπηρεσίας Ασφάλειας Μεταφορών των ΗΠΑ (TSA), πράγμα που συνεπαγόταν «ειδικό έλεγχο» στο αεροδρόμιο. Αφότου το ζήτημα φάνηκε να ξεπερνιέται μετά από συνεννοήσεις της εταιρείας, έγινε κανονικά η επιβίβαση στο αεροπλάνο. Όταν η υπερατλαντική πτήση έφτασε στο αεροδρόμιο της Πόλης του Μεξικού, στο σημείο ελέγχου διαβατηρίων, μας περίμενε ομάδα μεξικανών αστυνομικών, η οποία, όπως φάνηκε στη συνέχεια, ήταν επιφορτισμένη να εμποδίσει την είσοδο δύο μελών της ομάδας μας. Αρχικά τους ανακοινώθηκε ότι θα χρειαστεί να περάσουν από κάποια «συνέντευξη», ενώ παράλληλα οι αστυνομικοί τραμπούκιζαν και απειλούσαν το σύνολό μας.
Οι δύο συντρόφισσες οδηγήθηκαν σε ειδικό χώρο όπου τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν φόρμες με ερωτήσεις που αφορούσαν προσωπικά δεδομένα (τόπο διαμονής, εργασία, οικογενειακή κατάσταση), τους λόγους επίσκεψής τους στο Μεξικό καθώς και άλλες, του τύπου «σε ποια οργάνωση ανήκετε», «χειρίζεστε όπλα και εκρηκτικά», «υπάρχει ποινική δίωξη ή φάκελος στη χώρα σας» κλπ. Μια σειρά από μεξικανούς μπάτσους, ένστολους και με πολιτικά, επανέρχονταν κατά διαστήματα για να επαναλάβουν τις ίδιες ερωτήσεις και να τραβήξουν φωτογραφίες με τα προσωπικά τους κινητά τηλέφωνα «για την εμπειρία της συνέντευξης», όπως είπαν.
Πέντε ώρες αργότερα ανακοινώθηκε επίσημα πως τους απαγορεύεται η είσοδος στη χώρα και πως αυτό είχε αποφασιστεί πολύ νωρίτερα, πριν την άφιξή τους στο αεροδρόμιο, όταν νωρίς το πρωί έφτασε στις μεξικανικές αρχές ένα έγγραφο, από κάποια απροσδιόριστη υπηρεσία, με τα ονόματά τους και την εντολή απαγόρευσης εισόδου για λόγους ασφαλείας. Καμιά επαρκής εξήγηση δεν δόθηκε στις ερωτήσεις των συντροφισσών για τον λόγο απέλασής τους, παρά μόνο η αόριστη απάντηση πως «οι λόγοι δεν αφορούν πρόβλημα από το μεξικάνικο κράτος» και πως «ίσως άλλες υπηρεσίες, ίσως αμερικάνικες δεν θέλουν να βρίσκεστε στο Μεξικό», ενώ το πρώτο διάστημα υπήρξαν προσπάθειες τρομοκράτησης και βιαιοπραγίες.
Η κράτησή τους συνεχίστηκε σε ειδικό χώρο φύλαξης, στον οποίο υπήρχαν κάμερες παρακολούθησης και τα φώτα ελέγχονταν από την υπηρεσία όπου κατά τη διάρκεια της μέρας και της νύχτας άναβαν εκτυφλωτικά δυνατά για δύο ώρες, και μετά έσβηναν για τις επόμενες δύο, βασανιστήριο που θα συνεχιζόταν αν δεν διεκδικούσαν να παραμείνουν αναμμένα. Ταυτόχρονα δεν τους επετράπη να κάνουν τηλεφωνική κλήση σε κανέναν, κι έτσι για 24 ώρες δεν είχαν καμία επικοινωνία, παρά μόνο με τον Έλληνα πρόξενο στο Μεξικό, όταν έπαιρνε αυτός. Η απέλαση πραγματοποιήθηκε την επόμενη μέρα, ενώ το μόνο επίσημο έγγραφο που δόθηκε από τις μεξικανικές αρχές δεν αναφέρει καμία συγκεκριμένη αιτιολογία. Φτάνοντας στην Αθήνα, για να απογειωθεί το θέατρο του παραλόγου, μπάτσοι της υπηρεσίας ασφαλείας του αεροδρομίου περίμεναν τις συντρόφισσες στην έξοδο του αεροπλάνου και τις ρωτούσαν επίμονα για ποιο λόγο απελάθηκαν. Τις οδήγησαν στο τμήμα για εξακρίβωση στοιχείων και για να διαπιστωθεί ότι δεν εκκρεμεί δίωξη σε βάρος τους και δεν απασχολούν την ελληνική αστυνομία(!)
Παρά το γεγονός ότι μια σειρά κρατών (ελληνικό, μεξικάνικο και αμερικάνικο) και «αόρατων» υπηρεσιών πέταξαν ο ένας στον άλλον το μπαλάκι της ευθύνης για την παρεμπόδιση εισόδου στο Μεξικό, την παράτυπη κράτηση και την -χωρίς εξήγηση από επίσημη αρχή- απέλαση των δύο συντροφισσών, αφήνοντας θολά σημεία για τον βαθμό εμπλοκής του καθένα σε αυτή την απόφαση, αυτό που έγινε ορατό είναι ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί παρά μόνο με την σύμπραξη και την αγαστή συνεργασία όλων αυτών, στο πλαίσιο νόμιμων και παράτυπων διακρατικών συμφωνιών καταστολής.
Το γεγονός δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό, αλλά έρχεται σαν συνέχεια άλλων που προηγήθηκαν και προεικονίζουν το μέλλον που επιφυλάσσουν τα κράτη για τις κοινωνίες, το μέλλον της παγκοσμιοποίησης της καταστολής και του ελέγχου. Εντάσσεται στη συνολικότερη εκστρατεία στο όνομα του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», με στόχο τη θωράκιση του συστήματος κυριαρχίας και τον απόλυτο έλεγχο στο εσωτερικό των κοινωνιών. Γι’ αυτό οι κατασταλτικοί μηχανισμοί θέτουν στο στόχαστρο όσους στέκονται εμπόδιο στους σχεδιασμούς των κυρίαρχων, βαφτίζοντάς τους «τρομοκράτες» ή αλλιώς «εσωτερικό εχθρό» που πρέπει να εξουδετερωθεί. Γι’ αυτό υπογράφονται νέες διακρατικές συμφωνίες έκδοσης και απέλασης αγωνιστών, ψηφίζονται «αντι»τρομοκρατικοί νόμοι, αναβαθμίζονται τα συστήματα επιτήρησης και ελέγχου, και δημιουργούνται βάσεις δεδομένων για την ανταλλαγή πληροφοριών και προσωπικών δεδομένων μέσα από τις λεγόμενες λίστες «υπόπτων για τρομοκρατία». Και για να βρεθεί κανείς σε μια τέτοια λίστα «τρομοκρατών», επίσημη ή ανεπίσημη -όπως φάνηκε στην προκειμένη περίπτωση- κι έπειτα σε κάποιο κρατητήριο αεροδρομίου περιμένοντας την απέλασή του, αρκεί η δημόσια πολιτική του δράση, η συμμετοχή στο αναρχικό κίνημα και στους κοινωνικούς ταξικούς αγώνες. Το ελληνικό κράτος, σαν γνήσιος και μοναδικός τρομοκράτης της κοινωνίας, έχει φροντίσει άλλωστε -πολύ πριν το αμερικάνικο και το μεξικάνικο- για την στοχοποίηση και καταστολή όσων αντιστέκονται στα σχέδιά του, κηρύσσοντας στο εσωτερικό της χώρας τον δικό του πόλεμο «κατά της τρομοκρατίας» για την πάταξη του «εσωτερικού εχθρού».
Να σημειώσουμε, ότι η συγκεκριμένη πρακτική, όπως καταγγέλθηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης στην Τσιάπας, εφαρμόστηκε επίσης σε γυναίκες από το Κουρδιστάν, οι οποίες επίσης εμποδίστηκαν να εισέλθουν στη χώρα και απελάθηκαν.
Ανταπόκριση από τη συνάντηση
Το βράδυ της 7ης Μαρτίου, ένα μεγάλο κομβόι λεωφορείων της συνάντησης έφτασε στον Αυτόνομο Εξεγερμένο Ζαπατιστικό Δήμο «17 Νοέμβρη» του Caracol IV «Torbellino de Nuestras Palabras» της Μορέλια, βρίσκοντας θερμή υποδοχή από συντρόφους και συντρόφισσες ζαπατίστας κάθε ηλικίας. Η είσοδος στο χώρο που θα διεξαγόταν η συνάντηση ήταν ανοιχτή μόνο σε γυναίκες και παιδιά. Όπως εξήγησαν στην εναρκτήρια ομιλία τους: «Σκεφτήκαμε πως πρέπει να είμαστε μόνο γυναίκες για να μπορούμε να μιλήσουμε, να ακούσουμε, να κοιτάξουμε, να γιορτάσουμε χωρίς το βλέμμα των αντρών, ανεξαρτήτως αν είναι καλοί ή κακοί». Περιτριγυρισμένη από βουνά, η έκταση που θα μας φιλοξενούσε, ήταν διαμορφωμένη όπως την οραματίστηκαν για να καλωσορίσει χιλιάδες κόσμου, τις ανάγκες του και τις συλλογικές εκδηλώσεις του: ξύλινα και πέτρινα κτίσματα που λειτουργούσαν ως υπνωτήρια τη νύχτα και ως χώροι συζητήσεων και εργαστηρίων τη μέρα, ζωγραφισμένα με χρώματα και συνθήματα, υπαίθριες κουζίνες, κεντρική σκηνή και επιμέρους κατασκευές, γήπεδο ποδοσφαίρου και μπάσκετ, χώρος για τη μικροφωνική και τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, μπάνια, λόφοι που γέμισαν αντίσκηνα. Παντού, ομάδες γυναικών ζαπατίστας, φρόντιζαν για την ομαλή λειτουργία και την περιφρούρηση κάθε πτυχής της συνάντησης.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των διοργανωτριών, ο αριθμός των επισκεπτριών κυμαινόταν ανάμεσα στις πέντε και τις εννιά χιλιάδες, ενώ στη συνάντηση συμμετείχαν δύο χιλιάδες ζαπατίστας. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον EZLN, συναντήθηκαν γυναίκες από τα έθνη Μαπούτσε, Cree και Ojibwa, Navajo, από την Αγγλία, την Ανδόρα, την Αυστραλία, τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, τη Βραζιλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Γουατεμάλα, τη Δανία, τη Δομινικανή Δημοκρατία, το Εκουαδόρ, την Ελλάδα, το Ελ Σαλβαδόρ, τις ΗΠΑ, την Ισπανία, την Ιταλία, τον Καναδά, την Κολομβία, την Κόστα Ρίκα, την Κούβα, τη Νικαράγουα, την Ονδούρα, την Ουρουγουάη, την Παραγουάη, το Περού, το Πουέρτο Ρίκο, τη Σουηδία, τη Χιλή, τη Χώρα των Βάσκων και από 27 πολιτείες του Μεξικού.
Η πρώτη μέρα ήταν αφιερωμένη στις γυναίκες ζαπατίστας. Την αυγή της 8η Μάρτη, ανέβηκαν στη σκηνή, για να γιορτάσουν τραγουδώντας και παίζοντας μουσική. Λίγες ώρες αργότερα, μια εντυπωσιακή σιωπηλή πορεία γυναικών με κουκούλες έκανε την εμφάνισή της, κατακλύζοντας το χώρο του γηπέδου, μπροστά στις εξέδρες. Ενώπιων χιλιάδων γυναικών μίλησε η Comandante Erika (όνομα που χρησιμοποιούν, όπως εξήγησε, όταν ο λόγος είναι συλλογικός) και στη συνέχεια μία γυναίκα από κάθε Caracol, συνοδευόμενη πάντα από τις συντρόφισσές της.
Τα λόγια τους διέτρεχαν βιώματα από τις συνθήκες που επικρατούσαν πριν την εξέγερση, την καταπίεσή τους ως ιθαγενείς, ως φτωχές και ως γυναίκες, διηγούνταν τα πρώτα τους βήματα στον αγώνα, πώς συναντήθηκαν και οργανώθηκαν μυστικά μεταξύ τους, πώς πολέμησαν και πολεμούν, πώς ζουν με αξιοπρέπεια πολεμώντας. Πίσω από τις αφηγήσεις τους δεν βρίσκονταν μόνο προσωπικά βιώματα. Η συλλογική τους αφήγηση δεν αφορούσε διαχωρισμένα τα δεινά των γυναικών της Τσιάπας. Αντανακλούσαν την περηφάνεια τους για το σύνολο των Ζαπατίστας, για όσα κατάφερναν και όσα οικοδομούν αγωνιζόμενες μέσα από τον EZLN. Δεν μίλησαν μόνο για τον εαυτό τους. Σήκωσαν στους ώμους τους ένα κίνημα, το εξήγησαν και το φώτισαν μέσα από τη δική τους ζωή και τη δική τους διαδρομή. Χαρακτηριστικό είναι ένα απόσπασμα από την ομιλία της Comandante Erika:[1]
Καθώς μιλώ εκ μέρους των συντροφισσών μου, ο λόγος μου μπορεί να είναι λίγο μπερδεμένος γιατί είμαστε γυναίκες διαφορετικών ηλικιών, μιλάμε διαφορετικές γλώσσες και έχουμε διαφορετικές ιστορίες.
Γιατί εγώ πριν την εξέγερση εργαζόμουν ως υπηρέτρια σε ένα σπίτι στην πόλη αλλά μεγάλωσα μέσα στη ζαπατιστική αντίσταση και εξέγερση των γιαγιάδων, των μανάδων και των μεγαλύτερων αδελφών μου.
Και είδα ποια ήταν η κατάσταση των λαών μας πριν τον αγώνα. Μια κατάσταση που είναι πολύ δύσκολο να την εξηγήσει κανείς με λόγια, και ακόμα περισσότερο να τη βιώνει, αφού βλέπαμε να πεθαίνουν από ιάσιμες ασθένειες παιδιά, νέοι και νέες, ενήλικες, ηλικιωμένοι και ηλικιωμένες.
Και όλα αυτά λόγω της έλλειψης ιατρικής περίθαλψης, καλής διατροφής και εκπαίδευσης.
Αλλά πεθαίναμε επίσης, και πεθαίναμε περισσότερες, ως γυναίκες.
Δεν υπήρχαν κλινικές, και όπου υπήρχαν βρίσκονταν πολύ μακριά. Οι γιατροί της κακής κυβέρνησης δεν μας περιέθαλπαν γιατί δεν ξέραμε καστιλιάνικα και δεν είχαμε χρήματα.
Στο σπίτι στο οποίο εργαζόμουν ως υπηρέτρια δεν έπαιρνα μισθό, δεν ήξερα ισπανικά και δεν μπορούσα να σπουδάσω. Έμαθα μόνο κάποια λίγα για να μπορώ να μιλάω.
Αργότερα πληροφορήθηκα πως υπήρχε μια οργάνωση που αγωνίζεται και άρχισα να συμμετέχω ως βάση στήριξης. Έφευγα τις νύχτες για να πάω να σπουδάσω και επέστρεφα το ξημέρωμα αφού εκείνη την εποχή κανείς δε ήξερε για τον αγώνα μας. Όλα ήταν παράνομα.
Μαζί με άλλες γυναίκες ζαπατίστας συμμετείχαμε σε συλλογικές εργασίες όπως για παράδειγμα στη χειροτεχνία, ή στα χωράφια όπου καλλιεργούσαμε φασόλι και καλαμπόκι καθώς και στις φάρμες.
Και τα κάναμε όλα σε συνθήκες άκρας μυστικότητας. Χρησιμοποιούσαμε διάφορες δικαιολογίες για να πάμε στις συνελεύσεις και στα πολιτικά μαθήματα, αφού αρκετοί, ακόμα και μέσα από τις οικογένειες μας, δεν γνώριζαν τίποτε για τον αγώνα.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα ωστόσο και μετά την έναρξη του πολέμου.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα με τις στρατιωτικές περιπολίες στις κοινότητες και στους δρόμους μας, ακούγοντας τους στρατιώτες να βρίζουν τις γυναίκες επειδή απλά εκείνοι ήταν ένοπλοι άντρες κι εμείς ήμασταν, και είμαστε, γυναίκες.
Αλλά καθώς ήμασταν όλες μαζί, όχι μόνο δε φοβόμασταν, αντίθετα αποφασίσαμε να αγωνιστούμε και να αλληλοβοηθηθούμε συλλογικά ως γυναίκες ζαπατίστας που είμαστε.
Έτσι μάθαμε ότι μπορούμε να αμυνθούμε και να διοικήσουμε.
Δεν ήταν απλώς λόγια. Πήραμε πραγματικά τα όπλα και πολεμήσαμε τον εχθρό. Όντως αναλάβαμε τη διοίκηση και καθοδηγήσαμε μάχες όπου η πλειοψηφία των στρατευμάτων μας ήταν άντρες.
Και ναι, υπάκουαν στις εντολές μας γιατί αυτό που είχε σημασία δεν ήταν αν ήσουν άντρας ή γυναίκα, αλλά αν είσαι διατεθειμένη να αγωνιστείς χωρίς να υποταχθείς, χωρίς να ξεπουληθείς, χωρίς να παραδοθείς.
Παρόλο που δεν είχαμε σπουδάσει, ήμασταν γεμάτες οργή και θυμό για όλες αυτές τις μαλακίες που μας έκαναν.
Γιατί εγώ βίωσα την περιφρόνηση, την ταπείνωση, τις κοροϊδίες, τις βιαιότητες, το ξύλο, τους θανάτους επειδή είμαι γυναίκα, επειδή είμαι ιθαγενής, επειδή είμαι φτωχή και τώρα επειδή είμαι ζαπατίστας.
Και να ξέρετε ότι δεν ήταν πάντα άντρας εκείνος που με εκμεταλλευόταν, με έκλεβε, με ταπείνωνε, με χτυπούσε, με περιφρονούσε, με σκότωνε. Πολλές φορές ήταν γυναίκα εκείνη που έκανε και συνεχίζει να κάνει όλα τούτα.
Μεγάλωσα όμως και μέσα στην αντίσταση βλέποντας τις συντρόφισσές μου να δημιουργούν σχολεία, κλινικές, να οργανώνουν συλλογικές εργασίες και να συγκροτούν αυτόνομες κυβερνήσεις.
Και είδα δημόσιες γιορτές, όπου όλες ξέραμε πως ήμασταν ζαπατίστας και ήμασταν όλες μαζί.
Είδα πως η εξέγερση, η αντίσταση, ο αγώνας είναι κι αυτά γιορτή, παρόλο που αρκετές φορές δεν υπάρχει μουσική και χορός παρά μόνο ο παιδεμός της δουλειάς, της προετοιμασίας, της αντίστασης.
Είδα ότι ενώ πριν πεθαίναμε επειδή είμαστε ιθαγενείς, φτωχές και γυναίκες, τώρα χαράζαμε συλλογικά μια άλλη πορεία ζωής: αυτή της ελευθερίας, της δικής μας ελευθερίας.
[…] η συνάντηση αυτή είναι για τη ζωή. Και κανείς δεν πρόκειται να μας το χαρίσει αυτό, αδελφές και συντρόφισσες. Ούτε ο θεός, ούτε ο άντρας, ούτε το πολιτικό κόμμα, ούτε ο σωτήρας, ούτε ο ηγέτης, ούτε η αρχηγός. Πρέπει να αγωνιστούμε για τη ζωή.΄
Αυτή τη ζωή μοιράστηκαν μαζί μας και την υπόλοιπη μέρα, με αγώνες ποδοσφαίρου και μπάσκετ, χορούς, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.
Στις 9 και 10 Μάρτη, ακολούθησαν οι εκδηλώσεις γυναικών από το Μεξικό και τον κόσμο. Υπήρξαν περισσότερες από 200 συζητήσεις, εργαστήρια και δραστηριότητες. Ορισμένες κουβέντες που μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε αφορούσαν την καταστολή, τις φυλακές, τις πολιτικές κρατούμενες, τους αγώνες στην Οαχάκα, την υπεράσπιση της γης και των εδαφών των ιθαγενικών λαών, τις γυναίκες μετανάστριες, με έμφαση στη μετανάστευση ιθαγενών γυναικών προς τα αστικά κέντρα, τον αγώνα των Μαπούτσε απέναντι στην υφαρπαγή της γης από το αργεντίνικο και το χιλιανό κράτος και τις πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Benetton, των αγώνα των λαών Μάγιας στη Γουατεμάλα, την αντίληψή τους για τη δικαιοσύνη και τη σύγκρουσή τους με την κρατική τρομοκρατία κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο εντάχθηκε και η παρουσίαση που αναλάβαμε ως «ομάδα ενάντια στην πατριαρχία» της Αναρχικής Πολιτικής Οργάνωσης, με θέμα «πώς αγωνιζόμαστε ως γυναίκες για το ευρύτερο όραμα της κοινωνικής απελευθέρωσης», μεταφέροντας έτσι τις δικές μας εμπειρίες από τις κοινωνικές και ταξικές αντιστάσεις στην Ελλάδα, τις προσπάθειες οργάνωσης και τις σκέψεις μας ως αναρχικές απέναντι στο κρατικό, καπιταλιστικό και πατριαρχικό σύστημα, αλλά και την επιθυμία μας για τη σύνδεση των αγώνων από τα κάτω.
Ιδιαίτερη παρουσία στο χώρο, μέσα από ενημερώσεις, προβολές, πανό, εικόνες, συνθήματα και τοιχογραφίες είχαν οι ιστορίες των 43 εξαφανισμένων φοιτητών της Ayotzinapa, η μνήμη των αμέτρητων εξαφανισμένων γυναικών της Σιουδάδ Χουάρες στα σύνορα με τις ΗΠΑ, η καμπάνια ενάντια στην έμφυλη βία και τις δολοφονίες γυναικών (που μόνο για το 2017 ξεπέρασαν τις 2.500 στο Μεξικό). Παράλληλα πραγματοποιούνταν δεκάδες εργαστήρια αυτομόρφωσης, εκθέσεις φωτογραφίας, προβολές, αθλητικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες, ενώ στο σύνολο των εκδηλώσεων ήταν πάντα παρούσες πολυάριθμες ζαπατίστας, ακούγοντας, σημειώνοντας, φωτογραφίζοντας και συμμετέχοντας με κάθε τρόπο.
Κοντά στα μεσάνυχτα της 10ης Μάρτη, ανέβηκαν στη σκηνή, γυναίκες από ιθαγενικούς λαούς, από το κίνημα Black Lives Matter στις ΗΠΑ και από την Παλαιστίνη, συμβολίζοντας την ενότητα των αγωνιζόμενων και στη συνέχεια, με τη λήξη της συνάντησης, άνοιξε η κεντρική πύλη και ξεκινήσε μια ολονύχτια γιορτή με χορούς, μουσικές και τραγούδια, όπου συμμετείχαν άντρες και γυναίκες.
Είχε προηγηθεί η τελευταία ομιλία των γυναικών ζαπατίστας, οι οποίες ευχαρίστησαν όλες όσες ταξίδεψαν στην Τσιάπας, όλες εκείνες που δεν μπόρεσαν να έρθουν και αγωνίζονται σε κάθε γωνιά της γης, στέλνοντάς τους, μεταξύ άλλων αυτά τα λόγια:
«Στις 8 Μάρτη, στο τέλος των παρουσιάσεών μας, καθεμιά από μας άναψε μια μικρή φλόγα. […] Αυτή η μικρή φλόγα είναι για σένα. Κράτησέ την αδελφή και συντρόφισσα. Όταν νιώθεις μόνη. Όταν φοβάσαι. Όταν νιώθεις ότι ο αγώνας είναι πολύ δύσκολος ή ότι δύσκολη είναι η ζωή η ίδια. Άναψε την ξανά στην καρδιά σου, στη σκέψη σου, μέσα σου. Και μην την κρατήσεις μόνο για σένα, συντρόφισσα και αδελφή. Πήγαινέ την στις εξαφανισμένες. Πήγαινέ την στις δολοφονημένες. Πήγαινέ την στις κρατούμενες. Πήγαινέ την στις γυναίκες που βιάστηκαν. Πήγαινέ την στις γυναίκες που χτυπήθηκαν. Πήγαινέ την στις γυναίκες που κακοποιήθηκαν. Πήγαινέ την σε όσες έχουν υποστεί βία κάθε μορφής. Πήγαινέ την στις μετανάστριες. Πήγαινέ την στις εκμεταλλευόμενες. Πήγαινέ την στις νεκρές. Πήγαινέ την και πες σε κάθε μία ξεχωριστά ότι δεν είναι μόνη, ότι θα αγωνιστείς εσύ γι’ αυτήν· ότι θα αγωνιστείς για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη που αξίζει ο πόνος της· ότι θα αγωνιστείς ώστε αυτός ο πόνος που κουβαλά να μην επαναληφθεί ξανά για καμιά γυναίκα στον κόσμο. Πάρε αυτή τη φλόγα και μεταμόρφωσέ την σε οργή, σε κουράγιο, σε αποφασιστικότητα. Πάρ’ την και ένωσέ την με άλλες φλόγες. Κράτα την και τότε ίσως σκεφτείς ότι δεν μπορεί να υπάρξει ούτε αλήθεια ούτε δικαιοσύνη ούτε ελευθερία μέσα στο πατριαρχικό καπιταλιστικό σύστημα. Και τότε ίσως ξανασυναντηθούμε για να βάλουμε φωτιά στο σύστημα. Και ίσως βρίσκεσαι δίπλα μας, για να βεβαιωθούμε ότι κανείς δεν θα σβήσει τη φωτιά μέχρι να μη μείνει τίποτα άλλο εκτός από στάχτες. Και τότε, αδερφή και συντρόφισσα, εκείνη τη μέρα που θα είναι νύχτα ίσως καταφέρουμε να πούμε μαζί: “Εντάξει, τώρα μπορούμε πραγματικά να αρχίσουμε να οικοδομούμε τον κόσμο που χρειαζόμαστε και αξίζουμε”».
Οι εικόνες, οι εμπειρίες και τα συμπεράσματα από αυτή τη συνάντηση δεν θα μπορούσαν να χωρέσουν σε μια τέτοια σύντομη ανταπόκριση. Επιθυμία μας είναι να τα επεξεργαστούμε και σύντομα να τα μοιραστούμε με όσο το δυνατόν περισσότερες και περισσότερους, συμβάλλοντας στην ενημέρωση, στον εμπλουτισμό των περιεχομένων του αγώνα και στην οικοδόμηση της διεθνιστικής αλληλεγγύης.
Μάρτιος 2018
Ομάδα ενάντια στην πατριαρχία – Αναρχική Πολιτική Οργάνωση
[1] Μετάφραση: http://enlacezapatista.ezln.org.mx/
