91 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΣΑΚΟ ΚΑΙ ΒΑΝΤΣΕΤΙ
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ
“Το μόνο που λειτουργεί είναι η μνήμη. Η συλλογική μνήμη. Επίσης η πιο μικρή και θλιβερή ατομική μνήμη. Έχω όμως και την υποψία ότι δύσκολα επιβιώνει η μία δίχως την άλλη, ότι δεν μπορούν να πλαστούν θρύλοι χωρίς προσωπικές αφηγήσεις. Ότι τελικά δεν υπάρχουν χώρες δίχως παραμύθια με νεράιδες κάτω από τη σκιά τους.”
Taibo II
‘’Αν δεν είχαν συμβεί όλα αυτά, η ζωή μου θα είχε μείνει μια ασήμαντη αποτυχημένη ζωή. Τώρα πλέον ξέρουμε πως δεν αποτύχαμε: αυτή ήταν η πορεία μας και ο θρίαμβός μας. Ποτέ στη ζωή μας δεν ελπίζαμε ότι θα μπορέσουμε να κάνουμε τόσα πολλά για την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την κατανόηση των ανθρώπων, όσα κάναμε τώρα κατά λάθος. Τα λόγια μας, η ζωές μας, ο πόνος μας, δεν υπήρξαν για το τίποτα. Η αφαίρεση των ζωών μας, της ζωής ενός καλού παπουτσή και ενός τίμιου ψαρά, οι τελευταίες μας στιγμές, μας ανήκουν. Η αγωνία αυτή είναι ο θρίαμβός μας.’’
Νικόλα Σάκο
Μπορεί να έχουν περάσει 91 χρόνια από την εκτέλεση των δύο αναρχικών και ορισμένοι να θεωρούν ότι ανήκει πλέον στο μουσείο της ιστορίας. Η υπόθεση τους όμως παραμένει ενοχλητικά επίκαιρη, καθώς πολλά από τα στοιχεία της, είναι πολύ οικεία (τηρουμένων πάντα των αναλογιών) και στο σήμερα. Το σαθρά και χαλκευμένα κατηγορητήρια, οι καταδίκες και οι φυλακίσεις χωρίς στοιχεία, η εκδικητικότητα και ο ρεβανσισμός του καθεστώτος αποτελούν εικόνες της σημερινής βαρβαρότητας της εξουσίας. Μιας εξουσίας η οποία ασκεί φρονηματικές διώξεις, κατασκευάζει ‘’ατομικούς τρομοκράτες’’, φυλακίζει ανθρώπους είτε λόγω της πολιτικής τους ένταξης, είτε λόγω της ιδεολογικής τους τοποθέτησης, είτε ακόμα ακόμα λόγω των φιλικών και συγγενικών τους σχέσεων. Μιας εξουσίας η οποία θωρακίζεται μέσω της θέσπισης του καθεστώτος εξαίρεσης για τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγωνιστές. Ένα καθεστώς που εδραιώνεται μέσα από τις ειδικές νομοθεσίες των τρομονόμων ο οποίος επιβάλλει ειδικές δίκες, ειδικά κατηγορητήρια, στέρηση βασικών δικαιωμάτων, ειδικά κελιά και ειδική μεταχείριση. Μέσα σε αυτή τη συνθήκη βλέπουμε να στήνεται βιομηχανία διώξεων, να επιβάλλονται εξοντωτικές ποινές, αγωνιστές να σέρνονται διαρκώς στα δικαστήρια και να βρίσκονται διαρκώς σε δικαστική ομηρία. Βλέπουμε ολόκληρα χωριά να διώκονται με τρομονόμους, να γίνονται εισβολές σε σπίτια, να γίνονται αποβάσεις των ΜΑΤ σε περιοχές μετατρέποντας τες σε κατεχόμενες ζώνες. Πολιτικοί κρατούμενοι στερούνται τις άδειες και τους ζητείται δήλωση μετάνοιας, ενώ παράλληλα προετοιμάζονται νέες διώξεις εξαιτίας των αγωνιστικών τους τοποθετήσεων μέσα στις φυλακές.
‘’Είμαι τόσο σίγουρος πως έχω το δίκιο με το μέρος μου, ώστε αν μπορούσατε να με εκτελέσετε δυο φορές, και αν μπορούσα να ξαναγεννηθώ ακόμα δύο, θα ζούσα την ίδια ζωή και θα έκανα ότι έχω ήδη κάνει.’’
Bartolomeo Vanzetti
Ακόμα, η υπόθεση των δύο αυτών αγωνιστών αποτελεί και μια πηγή έμπνευσης για το κίνημα σήμερα. Η στάση και η δράση των δύο αναρχικών καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, το μεγαλειώδες κίνημα διεθνιστικής αλληλεγγύης που δημιουργήθηκε με στόχο το μπλοκάρισμα της εκτέλεσης τους, η οργάνωση και η μαχητικότητα των αγώνων εκείνης της περιόδου αποτελούν χρήσιμα εφόδια και εργαλεία για τη διαμόρφωση ενός αναρχικού κινήματος. Ενός κινήματος που μέσα στις υπάρχουσες ασφυκτικές συνθήκες που διαμορφώνει η λυσσαλέα επίθεση των κυρίαρχων στους από τα κάτω, θα χρησιμοποιεί τη μνήμη ως όπλο, ευελπιστώντας να συνεισφέρει στη καλλιέργεια μιας συλλογικής συνείδησης που θα επαναφέρει την ελπίδα. Την ελπίδα και την προοπτική του αγώνα κόντρα στο ‘’τέλος της ιστορίας’’ και στο ‘’δεν υπάρχει εναλλακτική’’ των εξουσιαστών. Την ελπίδα που δεν παραδίνεται και παίρνει σάρκα και οστά μέσα από την κοινωνική αυτοοργάνωση, την ταξική αλληλεγγύη και την μαχητική αντίσταση.
Στις 15 Απριλίου 1920, στην Μασαχουσέτη πραγματοποιείται ληστεία σε εργοστάσιο, κατά τη διάρκεια της οποίας δολοφονούνται ένας ταμίας και ένας φρουρός. Κατόπιν, δύο αναρχικοί, ο Νικόλα Σάκο, ένας υποδηματοποιός, και ο Μπαρτολομέο Βαντσέτι, ένας ιχθυοπώλης συλλαμβάνονται και κατηγορούνται αρχικά για ‘’επικίνδυνες ριζοσπαστικές δραστηριότητες’’ και έπειτα για τις δολοφονίες.
Οι Σάκο και Βαντσέτι ήταν Ιταλοί μετανάστες στις Η.Π.Α. Οι δύο Ιταλοί ήταν ήδη γνωστοί για τη δράση τους πριν φτάσουν στις Η.Π.Α. καθώς είχαν εναντιωθεί στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Από την πρώτη στιγμή που φθάνουν στη ‘’γη της επαγγελίας’’ τάσσονται ενάντια στο ρατσιστικό και ξενοφοβικό καθεστώς και ενάντια στη γκετοποίηση των μεταναστών σε ειδικές ζώνες.
Εννιά μέρες πριν την ληστεία για την οποία κατηγορήθηκαν οι Σάκο και Βαντσέτι, συλλαμβάνεται ένας φίλος και σύντροφος τους, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ανάκρισης “πέφτει” από τον 14ο όροφο του υπουργείου δικαιοσύνης.
Στο διάστημα (1920-1927) που μεσολάβησε από την καταδίκη τους μέχρι την εκτέλεση τους, δημιουργήθηκε ένα μεγαλειώδες κίνημα διεθνιστικής αλληλεγγύης που στόχο είχε την αναστολή της εκτέλεσης τους. Πραγματοποιούνται μαζικές διαδηλώσεις και συγκρούσεις σε μια σειρά από χώρες όπως η Αμερική, η Γαλλία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Αργεντινή. Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι την ημέρα της εκτέλεσης τους τοποθετούνται οπλοπολυβόλα στη φυλακή Charlestown, ενώ την ίδια ώρα πραγματοποιούνται συγκρούσεις με τις δυνάμεις καταστολής στο κέντρο της πόλης. Ακόμη, ενδεικτικό της μαχητικότητας και της δυναμικής του κινήματος αλληλεγγύης είναι ότι η Αμερικάνικη πρεσβεία στη Γαλλία περικυκλώνεται από τανκς προκειμένου να προφυλαχθεί, ενώ στη Γερμανία δολοφονούνται έξι διαδηλωτές.
Το 1925 δύο χρόνια δηλαδή πριν την εκτέλεση τους ένας Πορτογάλος φυλακισμένος ομολογεί ότι συμμετείχε στη ληστεία στο εργοστάσιο και ότι οι Σάκο και Βαντσέτι δε συμμετείχαν. Γίνονται 7 αιτήσεις επανεκδίκασης της υπόθεσης και απορρίπτονται και οι επτά.
Στις 23 Αυγούστου το 1927, οι δύο αυτοί μετανάστες εργάτες εκτελούνται στην ηλεκτρική καρέκλα από το κράτος των Η.Π.Α. για μια ληστεία και ένα φόνο που ποτέ δε διέπραξαν, με ένα σαθρό και χαλκευμένο κατηγορητήριο που ουδεμία σχέση είχε με την πραγματικότητα.
Άλλωστε, από τα λόγια (“Βαντσέτι μπορεί να μη διέπραξε το έγκλημα που του αποδίδεται, ωστόσο είναι οπωσδήποτε ηθικός του αυτουργός, αφού είναι εχθρός των υφιστάμενων θεσμών μας”) του δικαστή Webster Thayer, είναι ευδιάκριτοι οι λόγοι αλλά και η ιδιότητα για την οποία δικάστηκαν και καταδικάστηκαν οι δύο αυτοί άνθρωποι. Έπρεπε να σταλεί ένα μήνυμα παραδειγματισμού μέσα σε ένα κλίμα όξυνσης των κοινωνικών και ταξικών αγώνων.
Εκείνο που πανικόβαλλε το αυταρχικό και ρατσιστικό κράτος των Η.Π.Α είναι ότι οι Σάκο και Βαντσέτι ενσάρκωναν με κάθε τρόπο τον “εσωτερικό εχθρό” και τον “εσωτερικό κίνδυνο”. Ενσάρκωναν τον χαρακτήρα του ξένου, του μετανάστη, του ‘’άλλου’’, του παρία, του αναρχικού και του φτωχού εργάτη. Αποτελούσαν φορείς μιας “μολυσματικής” νοοτροπίας και αντίληψης (“κόκκινη απειλή” όπως ονομαζόταν τότε από το καθεστώς των Η.Π.Α.), η οποία στην εξάπλωση της, θα έθετε σε διαρκή αμφισβήτηση την ισχύ και τη δύναμη του νόμου, των θεσμών και της κυρίαρχης ιδεολογίας, από τα οποία η κυρίαρχη τάξη αντλεί το κύρος και τη νομιμοποίησή της.
Μετανάστες, οι οποίοι αρνήθηκαν να δεχθούν το μέλλον που τους επιφύλασσε η ζωή στη “γη της επαγγελίας”, δεν αποδέχθηκαν μοιρολατρικά τις ρατσιστικές και ξενοφοβικές πρακτικές των Η.Π.Α. (‘’Είδα τους υπεύθυνους υπαλλήλους να μεταχειρίζονται τους επιβάτες της γ΄ θέσης σαν ζώα. Δεν είχαν ούτε έναν καλό ή παρηγορητικό λόγο για να ελαφρύνουν το βαρύ φορτίο του φόβου που ένιωθαν οι νιόφερτοι στις αμερικανικές ακτές. Η ελπίδα που παρέσυρε τους μετανάστες στη νέα γη, εξανεμίστηκε μετά την πρώτη τους επαφή με τους σκληρούς αυτούς υπαλλήλους’’). Εργάτες με πλούσια συνδικαλιστική δράση και καθημερινούς αγώνες για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους και αναρχικοί αγωνιστές που πίστευαν στην ύπαρξη μιας διαφορετικής κοινωνίας και πάλευαν για την επαναστατική ανατροπή του υπάρχοντος συστήματος καταπίεσης και εκμετάλλευσης.
Η εκτέλεση τους λοιπόν, δεν πραγματοποιήθηκε διότι διέπραξαν κάποιο έγκλημα. Εκτελέστηκαν για να παραδειγματιστεί οποιοσδήποτε άλλος “θέτει υπό αμφισβήτηση την υπάρχουσα γενικότητα με την οποία δεν εναρμονίζεται όσο πρέπει”. Εκτελέστηκαν με στόχο να τρομοκρτηθεί και να φοβηθεί οποιοσδήποτε άλλος αγωνίζεται (ή έχει κάθε λόγο να το κάνει) για την ύπαρξη μια διαφορετικής κοινωνίας.
‘’Κατάλαβα ότι στο όνομα του Θεού, του Νόμου, της Πατρίδας, της Ελευθερίας και των αγνότερων αφηρημένων εννοιών, των ανώτερων ανθρωπίνων ιδανικών εκτελούνται και θα συνεχίσουν να εκτελούνται τα φρικτότερα εγκλήματα’’
Bartolomeo Vanzetti
‘’Γιε μου, να θυμάσαι: μην τα κρατάς όλα για εσένα. Πάντοτε να κάνεις ένα βήμα πίσω, ένα βήμα μόνο, για να βοηθάς τους πιο αδύναμους, να στέκονται πλάι σου.
Οι πιο αδύναμοι που φωνάζουν για βοήθεια, οι ταπεινωμένοι, τα θύματα, αυτοί είναι οι φίλοι σου. Οι φίλοι σου και οι φίλοι μου, οι σύντροφοί μας που αγωνίζονται. Ναι, και καμιά φορά πέφτουν. Πέφτουν, όπως ο πατέρας σου και ο σύντροφός του ο Μπαρτολομέο έπεσαν.
Αγωνίστηκαν και έπεσαν χτες για την κατάκτηση της χαράς. Για την ελευθερία όλων. Στον αγώνα γιε μου, εκεί θα νιώσεις την αγάπη. Και στον αγώνα θα αγαπηθείς’’.
Γράμμα του Νικόλα Σάκο στο γιο του.
91 χρόνια από τη δολοφονία των αναρχικών Σάκο και Βαντσέτι η μνήμη τους παραμένει ζωντανή στους αγώνες ενάντια στην εργοδοτική ασυδοσία και τρομοκρατία, τον πόλεμο, τον φασισμό, τον ρατσισμό, τον σύγχρονο ολοκληρωτισμό και την κρατική καταστολή.
91 χρόνια μετά, ο αγώνας για την κοινωνική επανάσταση, την αναρχία και τον ελευθεριακό κομμουνισμό συνεχίζεται και θα νικήσει.
αναρχική ομάδα “δυσήνιος ίππος” / Α.Π.Ο.
22 Αυγούστου 2018
