Αλληλεγγύη στους αγώνες των ινδιάνων Μαπούτσεγια τη γη, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία
Στις 14 Νοέμβρη 2018, δολοφονήθηκε ο 24χρονος αγωνιστής Μαπούτσε Καμίλο Κατριγιάνκα, κατά τη διάρκεια αστυνομικής επιχείρησης της χιλιανής αστυνομίας και συγκεκριμένα της ειδικής μονάδας –εκπαιδευμένης στην Κολομβία- Commando Jungla, ενώ γυρνούσε με το τρακτέρ από τη δουλειά του στην κοινότητα Temucuicui κοντά στη πόλη Ercilla της Αραουκανίας. Η δολοφονία του συνοδεύτηκε από μια συνήθη εκστρατεία προπαγάνδας μίσους και ρατσισμού εναντίον των Μαπούτσε, με τα ΜΜΕ να αναπαράγουν την επίσημη εκδοχή των κρατικών αρχών, πως «ο θάνατός του προήλθε από ανταλλαγή πυρών κατά τη διάρκεια νομότυπου ελέγχου που έκανε η αστυνομία στο πλαίσιο έρευνας για κλοπή οχήματος».
Ο Καμίλο Κατριγιάνκα, εγγονός του γνωστού ηγέτη (lonko) των Μαπούτσε Xουάν Κατριγιάνκα, ήταν μέλος της κοινότητας Temucuicui, έδαφος το οποίο επανακτήθηκε από τους Μαπούτσε πριν από 15 χρόνια. Ήταν αγωνιστής που συμμετείχε από μικρός σε κινητοποιήσεις για την επανάκτηση της κλεμμένης τους γης, καθώς και στο φοιτητικό κίνημα στην πόλη Ercilla. Μετά τη δολοφονία του, μέλη της κοινότητας μίλησαν για την στρατιωτικοποίηση της περιοχής τους από την περίοδο που επανακατέλαβαν την κοινότητα, αλλά και την αύξηση του ελέγχου με ελικόπτερα, μπλόκα στους δρόμους και την εμφάνιση της ειδικής αστυνομίας Commando Jungla το τελευταίο διάστημα. Αυτό που περιγράφουν ότι επικρατούσε στην περιοχή δέκα μέρες πριν τη δολοφονία είναι μια κατάσταση συνεχούς πολιορκίας, με τις αστυνομικές δυνάμεις να εισβάλλουν στην κοινότητα τέσσερις φορές.
Τα τελευταία 15 χρόνια πολλοί αγωνιστές Μαπούτσε έχουν δολοφονηθεί κατά τη διάρκεια μαχητικών κινητοποιήσεων για την επανάκτηση των ιστορικών τους εδαφών που σήμερα κατέχονται από το κράτος και ιδιωτικές εταιρείες, κυρίως υλοτομίας και ενέργειας. Ο 16χρονος Alex Lemun της κοινότητας Montutui Mapu, σε επανάκτηση γης που κατέχει η εταιρεία δασοκομίας Forestal Mininco το 2002, ο 17χρονος Zenon Diaz Necul, σε μπλοκάρισμα δρόμου όταν χτυπήθηκε από όχημα οπλισμένων φρουρών της ίδιας εταιρείας το 2005, ο 24χρονος Matias Catrileo το 2008 και ο 23χρονος Jaime Mendoza Collia το 2009 σε δράσεις για επανάκτηση εδαφών, όλοι τους νεαροί weichafe (πολεμιστές στην γλώσσα των Μαπούτσε) που έχασαν τη ζωή τους στον αγώνα για την υπεράσπιση της γης και της κουλτούρας τους.
Αυτός ο αδιάκοπος και μαχητικός αγώνας για τη γη και την ελευθερία, έχει φέρει τους ινδιάνους Μαπούτσε αντιμέτωπους με μια ευρεία κατασταλτική-τρομοκρατική εκστρατεία, που εξαπολύεται από το χιλιανό κράτος με εισβολές στις κοινότητες, δολοφονίες, απαγωγές-εξαφανίσεις, φυλακίσεις και διώξεις με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο (που ισχύει από την περίοδο της δικτατορίας του Πινοσέτ), και παράλληλα αντιμέτωπους με μια πρωτοφανή εκστρατεία συκοφάντησης, περιθωριοποίησης και ποινικοποίησης του αγώνα τους και των ίδιων ως λαού. Δεκάδες πολιτικοί κρατούμενοι βρίσκονται μέχρι σήμερα στις φυλακές γιατί προέβαλαν αντίσταση στα λεηλατικά σχέδια του κράτους και των εταιρειών.
Μιλώντας για την πιο πρόσφατη ιστορία αυτών των αγώνων, αυτό που συνέβη στη Χιλή από τη δεκαετία του ‘70 μέχρι σήμερα, είναι η σταδιακή πώληση των κλεμμένων εδαφών των ιθαγενών Μαπούτσε, τα οποία από τα τέλη του 19ου αιώνα βρίσκονται υπό την κατοχή του κράτους της Χιλής, σε ιδιωτικές εταιρείες. Με διατάγματα του δικτατορικού καθεστώτος έγιναν περισσότερες από 400 ιδιωτικοποιήσεις κρατικών εταιρειών, με τρεις από αυτές –οι κολοσσοί στον τομέα της υλοτομίας Mininco, Arauco και CMPC- να πρωτοστατούν στην εκμετάλλευση της γης των Μαπούτσε, κατέχοντας περισσότερα από 2,8 εκατομμύρια εκτάρια του εδάφους της Χιλής που σήμερα καλύπτονται από δάση πεύκου και ευκάλυπτου, καταστρέφοντας την φυσική βλάστηση της προγονικής περιοχής. Αποτέλεσμα της μονοκαλλιέργειας είναι η σταδιακή εξάντληση των υδάτινων φυσικών πόρων και η έλλειψη κατά συνέπεια πόσιμου νερού για τους Μαπούτσε που κατοικούν στην περιοχή. Επιπλέον, για να προστατευτούν τα συμφέροντα της εταιρείας και να αποτραπούν καταλήψεις γης από τους Μαπούτσε, χιλιόμετρα δασικών εκτάσεων φυλάσσονται από καραμπινιέρους και στρατιωτικά τανκς.
Αλλά και από τις αρχές τις δεκαετίας του ’90 και έκτοτε, διαδοχικά όλες οι δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις συνέχισαν τον ανελέητο πόλεμο σε βάρος των Μαπούτσε, με στρατιωτικοποίηση των περιοχών τους και συνέχιση της κερδοσκοπικής τους εκμετάλλευσης από τις προαναφερόμενες δασικές εταιρείες, αλλά και από άλλες στον τομέα της ενέργειας, όπως η ισπανική Endesa, υπεύθυνη για την κατασκευή του μεγαλύτερου υδροηλεκτρικού φράγματος της Χιλής και τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης Ralko σε ιερά εδάφη Μαπούτσε, καθώς και εταιρείες εξόρυξης μεταλλευμάτων και πετρελαίου, οικοτουρισμού κ.α.
Παρόμοια κατάσταση πολέμου αντιμετωπίζουν οι Μαπούτσε και στην άλλη πλευρά της οροσειράς των Άνδεων, από το αργεντίνικο κράτος και τις εκεί ιδιωτικές εταιρείες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η πολυεθνική Pioneer Natural Resources, που έχει στήσει 400 πετρελαιοπηγές σε ινδιάνικες περιοχές, μολύνοντας τη γη και το νερό, και η Benneton που κατέχει περισσότερα από 900.000 εκτάρια σε όλη τη χώρα, ένα τρίτο των οποίων βρίσκονται στην επαρχία Chubut. Οι αγωνιζόμενοι Μαπούτσε και όσοι επίσης στέκονται αλληλέγγυοι στον αγώνα τους στοχοποιούνται από το αργεντίνικο κράτος χαρακτηριζόμενοι ως «τρομοκράτες»- στο πλαίσιο του κατασταλτικού «σχεδίου RAM» εκπονημένο από το υπουργείο εθνικής ασφάλειας- με σκοπό την κοινωνική τους απομόνωση και την καταστολή των αντιστάσεών τους. Τον Οκτώβρη του 2017, βρέθηκε σε ποτάμι της Παταγονίας νεκρός ο αναρχικός Santiago Maldonado, που απήχθη και δολοφονήθηκε από την αστυνομία τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, σε κινητοποιήσεις στην επαρχία Chubut ενάντια στην κατοχή της ινδιάνικης γης από την Benetton, ενώ την ημέρα της κηδείας του, η αργεντίνικη αστυνομία πραγματοποίησε επιχείρηση σε περιοχή των Μαπούτσε με σκοπό τη βίαιη απομάκρυνσή τους, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα τη δολοφονία του νεαρού Μαπούτσε Rafael Nahuel.
Οι Μαπούτσε (Άνθρωποι της Γης, όπως σημαίνει το όνομά τους στη γλώσσα τους) έχουν μια μακραίωνη ιστορία αντίστασης, ξεσηκωμών και εξεγέρσεων απέναντι στους κατακτητές τους. Από την περίοδο της αποικιοκρατίας τον 16ο αιώνα και τις αιμοσταγείς στρατιωτικές επιχειρήσεις «Ειρήνευση της Αραουκανίας» και «Κατάκτηση της Ερήμου» από το χιλιανό και αργεντίνικο κράτους αντίστοιχα στα τέλη του 19ου αι., σφαγές που άφησαν πίσω τους χιλιάδες νεκρούς ινδιάνους και εκατοντάδες χιλιάδες ξεριζωμένους από τη γη τους, μέχρι τους σύγχρονους κονκισταδόρες του 20ουκαι 21ου αιώνα, στόχος δεν ήταν μόνο η εκμετάλλευση της γης για την παραγωγή κέρδους. Στόχος ήταν πάντα και παραμένει η ολοκληρωτική υποταγή των Μαπούτσε, είτε με τη φυσική βία, την καταστολή και την επιβολή, είτε με την αφομοίωσή τους. Η υφαρπαγή της γης τους από τότε ως το σήμερα συνοδεύεται από μια βίαιη διαδικασία που σημαίνει τον εκτοπισμό τους και την αναγκαστική μετεγκατάσταση είτε σε ρεζέρβες ελεγχόμενες από το κράτος είτε στις πόλεις, με αποτέλεσμα να χάνουν την δυνατότητά τους να διατηρούν την ταυτότητά, τον πολιτισμό, την κοινωνική τους οργάνωση και τον παραδοσιακό κοινοτικό τρόπο ζωής τους, που είναι όπως και για όλους τους ιθαγενείς λαούς άρρηκτα συνδεδεμένος με τη γη. Η εξόντωσή τους ως λαού είναι που προσπαθούν αιώνες τώρα να πετύχουν οι κατακτητές τους και απέναντι σε αυτό στέκονται με σθένος, αξιοπρέπεια και μαχητικότητα οι Μαπούτσε, ένας λαός που ποτέ δεν υποτάχθηκε.
Οι αγώνες των ινδιάνων Μαπούτσε είναι κομμάτι ενός ψηφιδωτού αγώνων των ιθαγενών λαών, σε βορρά και νότο της αμερικάνικης ηπείρου, για τη γη, την αυτοδιάθεση, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία. Αγώνες που εμπνέουν τις κοινωνικές και ταξικές μάχες που δίνουν οι εκμεταλλευόμενοι και καταπιεσμένοι σε κάθε γωνιά της γης ενάντια στα αντικοινωνικά σχέδια κράτους και αφεντικών που λεηλατούν τη φύση και τις κοινωνίες. Αγώνες που ανανεώνουν το όραμά μας και χαράζουν τον δρόμο για έναν κόσμο δικαιοσύνης, ισότητας, ελευθερίας.
MARICHIWEU! – Δέκα Φορές θα νικήσουμε!
Σύντροφοι και συντρόφισσες από το κατειλημμένο έδαφος της Λέλας Καραγιάννη 37 – Δεκέμβρης 2018
